Sayfa İçeriği
Eksik dişlerin işlevlerini geri kazandırmak için uygulanan implantların başarısı, implantların yüzey özelliklerinden, hekimin becerisine kadar birçok faktöre bağlıdır. Bu faktörlerin bilinmesi son derece önemlidir. İmplant uygulamasında başarıya giden yolda bu bilgiler diş hekimlerine rehber olmaktadır.
Bu yazıda; implant uygulamalarında, implant öncesi planlamadan cerrahi işleme, implant seçiminden protetik tedaviye kadar tüm aşamalarda başarı ya da başarısızlığa neden olabilecek faktörleri belirlemek ve son zamanlarda implantların başarısı konusunda yayınlanmış çalışmalar ışığı altında bu faktörleri değerlendirmektir.
İmplant başarısını etkileyen faktörler, hastanın sistemik durumu, lokal durum, implantın özellikleri, cerrahi işlemler ve protetik tedavi olmak üzere beş ana başlık altında toplanabilir. Bu faktörlerin bilinmesi ve dikkate alınması, implant başarısının artırılmasında önemli rol oynar.
Uygun hasta seçimi: İmplant tedavisi için hastanın sistemik ve lokal açıdan uygun olması önemlidir. Sistemik olarak, kalp hastalığı, diyabet, osteoporoz gibi hastalıklara sahip olan hastalarda implant başarısı daha düşük olabilir. Lokal olarak, yeterli kemik miktarı ve kalitesine sahip olmayan hastalarda implant başarısı daha düşük olabilir.
Uygun tedavi planlaması: İmplant tedavisi, hastanın ihtiyaçlarına ve beklentilerine göre planlanmalıdır. İmplant sayısı, yerleştirilecek implantların yeri ve boyutu gibi faktörler dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir.
Dikkatli cerrahi işlemler: İmplantların başarılı bir şekilde yerleştirilmesi için dikkatli bir cerrahi işlem yapılması gerekir. Cerrahi işlem sırasında implantın doğru açıyla ve derinlikte yerleştirilmesi önemlidir.
İyi düşünülmüş prostodontik tedavi: İmplantların üzerine yerleştirilecek protezlerin, implantların üzerine düzgün bir şekilde oturması ve çiğneme kuvvetlerini doğru bir şekilde iletmesi gerekir.
Sürekli oral hijyen muhafazası: İmplantların başarısı için, implantların çevresindeki yumuşak dokuların sağlıklı olması gerekir. Bu nedenle, implant sahibi hastaların düzenli olarak diş hekimine giderek kontrollerini yaptırması ve iyi bir oral hijyen uygulaması yapması önemlidir.
İmplant başarısı, uygulanan tedavinin kalitesine ve hastanın uyumuna bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Ancak, yukarıdaki faktörlerin dikkate alınması, implant başarısının artırılmasında önemli rol oynar.
Implant İçin Başarı Kriterleri
1. Klinik olarak test edildiğinde implant immobil olmalı,
2. Alınan radyografilerde peri-implant radyolüsensi olmamalı,
3. Fonksiyonun ilk yılından sonra vertikal kemik kaybı yıllık 0,22 mm’den az olmalı,
4. Ağrı, rahatsızlık veya enfeksiyon olmamalı,
5. İmplant hekim ve hastayı memnun edecek estetik görünüme sahip olmalı,
6. Başarı oranı beş yılın sonunda en az %85, on yılın sonunda en az %80 olması gereklidir.
İmplant başarısını değerlendirmede kullanılan parametreler:
Mobilite: Mobilite implant başarısızlığını değerlendirmede iyi bir parametredir. Modern implantolojide osseointegrasyon amaç olduğundan mobilite ankiloze olmuş dişteki gibi sıfır yani hiç olmamalıdır.
Radyografi: Başarısız implantların radyografik bulguları birçok klinik parametrelerden daha kesin sonuçlar verir Derin cep: Cep derinliği ve ataçman seviyesi marjinal kemik seviyesi ile ilişkilidir. Başarısız implantlar çoğunlukla derin ceplerle ilişkilidir. Bununla birlikte cep derinliği implant başarısızlığında daima endikator rol oynamamaktadır.
Sondlamada kanama: Sondlamada kanama doku tonüsü ve yumuşaklığı peri-implant sağlığı değerlendirilmesinde kullanılır. Sağlıklı sıkı doku yakası (cuff) kanamaya kolay eğilimlidir ve implantın etrafındaki dişeti sağlığını değerlendirmek için yalnız başına doğru bir parametre değildir. Eğer doku implant abutmentine sıkı adapte olmuşsa sondlama sırasında hasta biraz rahatsızlık duyabilir. Renk değişimi, dokuların yüzeyi ve yumuşak dokuların şekli doku problemlerini belirlemede daha güvenilirdir.
Dişeti cep sıvısı: Dişeti cep sıvısı periodontal sağlık değerlendirilmesinde kullanılır (7). Cep sıvısında enflamatuar medyatörlerin analizi peri-implant sağlıklı ve hastalıklı dokuları karşılaştırmada da kullanılır. Hasta Seçimi Herhangi bir cerrahi müdahalede olduğu gibi, implant uygulanacak hastalar operasyon öncesinde planlanan işleme toleransı ve uygunluğu yönünden değerlendirilmelidir . Doku cevabının karmaşık olması nedeniyle osseointegrasyon ve endosseöz dental implantların muhafazası yaş, diyet, kullanılan ilaçlar, sistemik hastalıklar ve oral hastalıklardan etkilenebilir.
Uygun hasta seçiminde hasta sistemik ve lokal açıdan değerlendirilir
A) Sistemik Değerlendirme
1. Yaş ve Genetik 2. Kalp hastalıkları 3. Anemi 4. Diabetes mellitus 5. Hamilelik 6. Osteoporözis 7. Ektodermal Displazi 8. Skleroderma 9. Kemoterapi 10. Radyoterapi 11. Ağız kuruluğu ve sjögren Sendromu
B) Lokal Değerlendirme
1. Kemik kalitesi ve miktarı 2. Keratenize yumuşak doku bandı 3. Alveol kemiği ve ağız mukozasındaki patolojik değişiklikler 4. Anotomik sınırlamalar 5. Hastanın kötü alışkanlıkları açısından değerlendirilmesi a. Sigara kullanması b. Parafonksiyonel Alışkanlıkları olması Implant Başarisizlik Nedenleri İyileşmeye zarar verecek veya osseointegrasyona engel olacak bazı sistemik ve lokal durumlar bu faktörleri oluşturmaktadır (14) Osseointegrasyonun oluşturulamaması erken başarısızlıkken, osseointegrasyonun olup fonksiyonel kuvvetler altında muhafazasının yapılamaması geç başarısızlık sebeplerindendir (4) A. Erken Başarisizlik Nedenleri Erken başarısızlıklarda osseointegrasyon oluşmasına engel olabilecek bazı nedenler vardır. Bunlar; 1) Uygulanan cerrahi işlemlere bağlı nedenler 2) Erken okluzal yüklemeye bağlı nedenler olmak üzere iki kısımda incelenebilir(3) 1) Uygulanan cerrahi işlemlere bağlı nedenler Cerrahi komplikasyonları intraoperatif ve postoperatif komplikasyonlar olarak sınıflandırılabilir.
a. İntraoperatif cerrahi komplikasyonlar
Hemoraji İntra-operatif sinir zararı Nazal kavitenin veya sinüs boşluğunun perforasyonu Komşu dişlere zarar verme Primer stabilitenin elde edilmesindeki başarısızlıklar İmplantın veya cerrahi aletlerin kırılması Yabancı nesnelerin bırakılması Yüz ve boyunda amfizem b. Postoperatif cerrahi komplikasyonlar Ödem Post operatif kanama ve hematom İmplantın gevşemesi Erken enfeksiyon Sinir zararı
2) Erken okluzal yükleme: Erken implant yüklemesinin osseointegrasyonu tehlikeye attığı ve fibröz doku enkapsülasyonuna neden olabileceği belirtilmektedir. Bugünkü bilgiler ışığı altında bazı önemli faktörlerin immediat implant yüklemesi sonucuna etki edebileceğini belirtilmektedir.
a. Cerrahi faktörler; primer implant stabilitesi ve cerrahi tekniklerdir.
b. Doku faktörleri; kortikal ve trabeküler kemiğin kalite ve kantitesi, yara iyileşmesi ve modeling ve remodeling aktivite
c. İmplant faktörleri; implantın dizaynı, fixure yüzeyi ve boyutu
d. Okluzal faktörler kuvvetlerin kalite ve kantitesi.
B) Geç Başarısızlık Nedenleri
1) Okluzal aşırı yükleme: Kemik implant arayüzünün dayanma kabiliyetini aşan implanta aşırı fonksiyonel yükün gelmesi durumudur.
2) Peri-implant enfeksiyon a) Peri-implant enfeksiyon: Peri-implant mukozitis implantın etrafını saran yumuşak dokularla sınırlı bir enflamatuar değişikliktir.
b) Peri-implantitis: fonksiyonda olan implantın etrafındaki dokularda destek kemiğin kaybı ile enflamatuar reaksiyonlar için kullanılan bir terimdir.
3) Protetik nedenler: Abutment ve üst yapı dizaynlarının düzgün yapılmaması ve çiğneme kuvvetlerini doğru bir şekilde iletilememesi. İdame Fazı Ve Önemi Hasta idamesinde ilk yıl için 3 ay aralıklarla ve daha sonra 6 ayda bir aralıklarla yapılmalıdır. Bununla birlikte bazı hastalar daha sık bakım uygulamasına gerek duyulmaktadır. Hasta kontrollerinde oral hijyen uygulamaları, okluzal uyum, implant ve protez sitabilitesi, yumuşak ve sert peri-implant doku sağlığı ve radyografik değerlendirmeler yapılmalıdır. İmplant muhafazasında hastanın yapması gerekenler : * Hasta implant veya dişlerln üzerinde plak kontrol yeterliliği %85 olmalıdır. (dişlerin veya implantın distal, meziyal, lingual ve fasiyal yüzlerinin %85’inin plaksız olması ) * Hasta kloreksidine batırılmış elektrikli veya manual diş fırçası kullanması. * Diş ipi, klorokeksidine batırılmış diş ipi kullanması.
Hekimin yapması gerekenler :
* Hekim hastayı her 3-6 ayda bir kontollere çağırmalıdır.
* Hekim hastanın plak kontol etkinliğini takip etmelidir.
* Hekim kemik değişimlerini kontrol etmek için her 18-24 ayda bir dental radyografi almalıdır.
Sonuç :
İmplant başarı kriterleri içerisinde en önemlisi stabil integrasyonun varlığıdır. Enfeksiyon, implant kontaminasyonu, cerrahi boyunca travma, yara iyileşmesinde anormallikler veya iyileşme boyunca erken okluzal yükleme gibi etkenler böyle stabil integrasyonun oluşmasını engelleyebilmektedir. Bu da erken implant başarısızlığı ile sonuçlanmaktadır. Önceden oluşmuş stabil integrasyon ise biyolojik veya biyomekanik faktörlerden etkilenebilir. Hekimin oral implantların başarısızlıklarına neden olabilecek faktörleri önceden bilip, gerekli tedavi planlamaları yapması önemlidir. Uygun hasta seçimi, uygun tedavi planlaması, dikkatli cerrahi işlemler, iyi düşünülmüş prostodontik tedavi ve sürekli oral hijyen muhafazası olduğu zaman implant büyük oranda başarılı olacaktır